Ustawowe ograniczenia w zbywaniu nieruchomości

W polskim prawie obowiązują ograniczenia w zbywaniu (nabywaniu) nieruchomości w pewnych przypadkach, m. in. dotyczy to nieruchomości:

• wyłączonych z obrotu, do których zalicza się:

– grunty znajdujące się pod publicznymi wodami śródlądowymi płynącymi (art. 211 ust. 4 ustawy z 20.07.2017 r. Prawo wodne),

– drogi publiczne (art. 2a ustawy z 21.03.1985 r. o drogach publicznych).

• z ograniczeniami przedmiotowymi związanymi z ich obrotem, co obejmuje:

– nieruchomości rolne (ustawa z 11.04.2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego),

– nieruchomości leśne niestanowiące własności Skarbu Państwa, względem których Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Lasy Państwowe przysługuje z mocy prawa prawo pierwokupu gruntu (art. 37a ustawy z 28.09.1991 r. o lasach),

– grunty znajdujące się pod śródlądowymi wodami stojącymi niestanowiące własności Skarbu Państwa, wobec których Skarbowi Państwa przysługuje prawo pierwokupu (art. 217 ustawy z 20.07.2017 r. Prawo wodne),

– nieruchomości położone w granicach parku narodowego, wobec których znajduje zastosowanie prawo pierwokupu na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez park narodowy (art. 10 ustawy z 16.04.2004 r. o ochronie przyrody),

– zbywanie prawa własności nieruchomości i użytkowania wieczystego gruntów położonych na terenie strefy jest objęte prawem pierwokupu zarządzającego specjalną strefą ekonomiczną (art. 8 ustawy z 20.10.1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych),

– nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego albo podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską położone w granicach portów i przystani morskich, których obrót w sytuacjach przewidzianych w ustawie wymaga zgody ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej udzielanej w drodze decyzji administracyjnej (art. 3 ustawy o portach i przystaniach morskich),

– prawo pierwokupu na rzecz gminy wynikające z ustawy z 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami,

• z ograniczeniami podmiotowymi związanymi z ich obrotem, co obejmuje:

– nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców wymaga zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych wydawanego w drodze decyzji, jeżeli sprzeciwu nie wniesie Minister Obrony Narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych, jeśli sprzeciwu nie wniesie także minister właściwy do spraw rozwoju wsi (nie dotyczy to obywateli państw należących do EOG i Konfederacji Szwajcarskiej w pewnych sytuacjach), (zgodnie z art. 1 i n. ustawy z 24.03.1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców).