Prawne pułapki Black Friday i Cyber Monday

Podczas Black Friday i Cyber Monday przedsiębiorcy prześcigają się w promocjach na usługi i produkty. Nie każda jednak oferta jest jednak tak korzystna, jak wydaje się na pierwszy rzut oka. Na co zwrócić uwagę podczas przeglądania ofert?

Najniższa cena produktu lub usługi w ciągu 30 dni

Od 2023 r. zgodnie z dyrektywą Omnibus sprzedawcy są zobowiązani informować klientów o najniższej cenie towaru lub usługi w ciągu ostatnich 30 dni przed promocją lub od czasu wprowadzenia ich do sprzedaży, jeśli nastąpiło to krócej niż przed 30 dniami. Informacja o cenie z ostatnich 30 dni powinna być umieszczona w miejscu widocznym obok ceny podawanej jako promocyjna. Wprowadzenie dyrektywy miało na celu ukrócenie praktyki wprowadzania w błąd kupujących co do stosowania cen promocyjnych. Praktyka ta polegała na tym, że sprzedawcy na krótko przed tym, jak miała rozpocząć się promocja, podwyższali cenę towaru lub usługi, aby następnie pozornie obniżyć ją do ceny regularnej (wyjściowej).

Przepisy nakładają sankcje na przedsiębiorców nieprzestrzegających obowiązku informacyjnego do 20.000 zł. W razie naruszenia tego obowiązku trzykrotnie w ciągu 12 miesięcy, kara może być podwyższona do 40.000 zł.

Przeglądając oferty, warto więc zwrócić uwagę na deklarowaną przez sprzedawcę najniższą cenę z ostatnich 30 dni.

Niezależnie od powyższego, warto po prostu porównać oferty w wyszukiwarkach internetowych lub na stronie producenta lub oficjalnego dostawcy towaru.

Podchwytliwe warunki promocji

Przed zawarciem umowy warto dokładnie zweryfikować warunki promocji. Promocja 70% może obowiązywać tylko na niektóre produkty albo pod pewnymi warunkami, np. przy zakupie określonych produktów lub określonej liczby produktów. Pod hasłem promocji – 50% może kryć się zniżka tylko na drugi lub kolejny, tańszy produkt.

Przedsiębiorca ma zasadniczo swobodę określania warunków promocji, o ile hasła lub informacje nie wprowadzają w błąd.

Oznaczenie i dane sprzedawcy

W przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność w formie jednoosobowej działalności gospodarczej na stronie internetowej są oni zobowiązani zamieszczać następujące informacje:

• imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres przedsiębiorcy albo nazwa lub firma prowadzonej działalności oraz jej siedziba i adres;
• adresy elektroniczne umożliwiające bezpośredni kontakt z przedsiębiorcą;
• informacje dotyczące właściwego zezwolenia i organu zezwalającego – jeżeli działalność związana jest z uzyskaniem stosownego zezwolenia;
• informacje dotyczące samorządu i tytułu zawodowego, numeru w rejestrze publicznym oraz organu prowadzącego rejestr, a także informacje o obowiązujących przedsiębiorcę zasadach etyki zawodowej – w przypadku przedsiębiorców zrzeszonych w samorządach zawodowych (np. lekarzy, radców prawnych czy doradców podatkowych);
• informacja o szczególnych zagrożeniach związanych z korzystaniem z usługi świadczonej drogą elektroniczną (samo udostępnienie treści na stronie może już stanowić taką usługę);
• informacja o oprogramowaniu używanym przez przedsiębiorcę do świadczenia usługi elektronicznej (np. informacja o cookies

Natomiast na stronie internetowej spółki i w pismach (zamówieniach) zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej powinny znaleźć się informacje przewidziane prawem. Ustawodawca nakłada obowiązek prowadzenia strony internetowej przez spółkę akcyjną lub komandytowo-akcyjną. Adres strony internetowej tych spółek powinien być zgłoszony do KRS.

W odniesieniu do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnych, komandytowo-akcyjnych i prostych spółek akcyjnych na stronie internetowej i pismach pochodzących od spółki (w tym zamówieniach) powinny znaleźć się następujące informacje (art. 374 k.s.h. i art. 127 § 5 k.s.h., a także 5 § 5 k.s.h.):

• firma (czyli nazwa spółki),
• siedziba i adres spółki,
• numer KRS,
• wskazanie właściwego sądu rejestrowego,
• numer NIP,
• wysokość kapitału zakładowego, a dla spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy do czasu pokrycia kapitału zakładowego, także informację, że wymagane wkłady na kapitał zakładowy nie zostały wniesione (sp. z o. o.) lub wysokość kapitału zakładowego i kapitału wpłaconego (sp. akcyjna oraz sp. komandytowo-akcyjna),
• oznaczenie grupy spółek, jeśli spółka do niej należy.

Karą za niedopełnienie obowiązków jest grzywna do 5.000 zł.

Brak danych przedsiębiorcy prowadzącego sklep internetowy lub podanie danych nieprawdziwych jest poważnym sygnałem ostrzegawczym. Może to świadczyć o tym, że strona internetowa służy do wyłudzania pieniędzy za usługi lub towary, które nie są w rzeczywistości wykonywane lub dostarczane.

Ograniczanie lub wyłączanie uprawnień kupującego

Uprawnienia kupującego wybierającego ofertę Black Friday lub Cyber Monday są takie same jak kupującego poza promocją.

Niedopuszczalne jest zatem, żeby kupujący w szczególności:

• nie mógł skorzystać z uprawnień przysługujących mu z tytułu rękojmi,
• nie mógł skorzystać z uprawnień przysługujących mu z tytułu gwarancji, jeśli ta jest udzielana w związku z zakupem produktu lub usługi,
• nie mógł odstąpić od umowy sprzedaży zawartej na odległość (np. w sklepie internetowym) lub poza lokalem przedsiębiorstwa bez podania przyczyny w terminie 14 dni od dostarczenia towaru lub w pozostałych przypadkach od zawarcia umowy.

Wyłączenie lub ograniczenie tych uprawnień w regulaminie lub umowie sprzedaży nie jest skuteczne.

Opcje płatności

W miarę możliwości warto wybierać opcje płatności za usługę lub towar kartą debetową, przedpłaconą lub kredytową Visa lub Mastercard. Płatność za pomocą tych metod podlega dodatkowej ochronie obciążenia zwrotnego (chargeback). Nie jest ona dostępna w przelewach tradycyjnych, pay-by-link lub blika.

Obciążenie zwrotne (chargeback) polega na tym, że płacący może zgłosić do banku reklamację z powodu niewykonania zamówienia przez sprzedawcę lub jej realizacji w sposób nieprawidłowy z żądaniem zwrotu zapłaconych sprzedawcy pieniędzy. Bank może uwzględnić reklamację i zwrócić pieniądze. Zgłoszenie reklamacji powinno nastąpić co do zasady w ciągu 120 dni od dnia przetworzenia transakcji (wyjątkowo w terminie 180 dni). W ciągu miesiąca sprzedawca ma możliwość odpowiedzieć bankowi na zgłoszoną reklamację.

Innym, zwiększającym bezpieczeństwo transakcji sposobem rozliczenia może być płatność za pobraniem. Najczęściej jednak jest ona droższym rozwiązaniem, gdyż sprzedawcy stosują wówczas często praktykę podwyższania ceny za dostawę przy wyborze tej metody płatności.