Dochodzenie roszczeń o naprawienie szkody planistycznej

Realizacja roszczeń o naprawienie szkody planistycznej odbywa się dwuetapowo. Na pierwszym etapie roszczenie należy zgłosić do podmiotu odpowiedzialnego za szkodę. Najczęściej podmiotem tym jest gmina, wyjątkowo może być nim podmiot władający terenem zamkniętym. Zgłoszenie roszczenia do podmiotu ponoszącego odpowiedzialność polega na skierowaniu do niego wezwania do spełnienia świadczenia. Ustawodawca nie wymaga, aby wezwanie było zgłoszone na piśmie, ale dla celów dowodowych warto zachować formę pisemną zwykłą (czyli formę pisma z własnoręcznym podpisem). W wezwaniu wskazuje się podstawę roszczeń (rodzaj dochodzonego roszczenia, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który spowodował uszczerbek w prawie własności), oznaczenie nieruchomości, której plan miejscowy dotyczy, i wysokość dochodzonego roszczenia lub ceny za wykup prawa do nieruchomości. Jeśli na etapie przedsądowym strony nie osiągną porozumienia, poszkodowanemu pozostaje skierowanie roszczenia na drogę sądową.

Etap przedsądowy

Etap przedsądowy inicjuje skierowanie przez poszkodowanego wezwania, które jest adresowane do podmiotu odpowiedzialnego za szkodę. Wezwanie to jest określane przez ustawodawcę jako „wniosek”. Określenie to może być mylące, bo wezwanie nie powoduje wszczęcia żadnego postępowania administracyjnego. Zobowiązanie do naprawienia szkody planistycznej ma charakter stricte cywilnoprawny. Organ, do którego wniosek jest kierowany, nie wydaje decyzji administracyjnej, lecz jedynie zajmuje stanowisko wobec żądania zgłoszonego przez poszkodowanego. Podmiot odpowiedzialny ma status równorzędny do poszkodowanego, bowiem nie wykonuje władztwa planistycznego.

Na etapie przedsądowym podmiot odpowiedzialny może zlecać wykonanie czynności mających na celu weryfikację, czy poszkodowanemu rzeczywiście przysługuje jakieś roszczenie i w jakiej ewentualnie wysokości.

Po upływie sześciu miesięcy od skierowania wezwania do spełnienia świadczenia podmiot odpowiedzialny popada w opóźnienie i jest zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych z tego tytułu, jeżeli poszkodowany wykaże, że dochodzone przez niego roszczenie istnieje.

W praktyce najczęściej etap przedsądowy kończy się (bezzasadną lub nie) odmową spełnienia świadczenia.

Etap sądowy

Etap sądowy jest inicjowany przez poszkodowanego wniesieniem powództwa do sądu powszechnego.

Wytoczenie powództwa jest dopuszczalne nawet, jeśli poszkodowany wcześniej nie wystosował wezwania do spełnienia świadczenia do podmiotu odpowiedzialnego. Powództwo wytoczone z pominięciem etapu przedsądowego nie podlega odrzuceniu z powodu niedopuszczalności drogi sądowej.